Kwestię równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami, regulują następujące akty prawne i dokumenty:

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej,
• Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych,
• Traktat o Unii Europejskiej,
• ustawa z 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania,
• Rozporządzenie ogólne i rozporządzenie dotyczące EFS Parlamentu Europejskiego i Rady (UE),
• Umowa Partnerstwa,
• Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności,
• Plan działań Rady Europy w celu promocji praw i pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w społeczeństwie: podnoszenie jakości życia osób niepełnosprawnych w Europie w latach 2006-2015,
• Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014-2020,
• Agenda działań na rzecz równości szans i niedyskryminacji w ramach funduszy unijnych na lata 2014-2020.

Zgodnie z Agendą działań na rzecz równości szans i niedyskryminacji w ramach funduszy unijnych 2014-2020, określono otoczenie instytucjonalne, które przyczynia się do realizacji zasad równości szans i niedyskryminacji:

• Instytucja Koordynująca Umowę Partnerstwa – Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju,
• Instytucja Zarządzająca – Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju,
• Instytucja Pośrednicząca – Centrum Unijnych Projektów Transportowych,
• Komitet Monitorujący złożony ze strony rządowej, pozarządowej i samorządowej,
• Punkty informacyjne (PIFE lub osoby przewidziane do kontaktu w ramach IZ/IP/IW),
• Grupy robocze do spraw równości szans i niedyskryminacji, w tym dla osób z niepełnosprawnościami dla funduszy unijnych 2014-2020.

Agenda wymienia również precyzyjne role poszczególnych podmiotów w ramach otoczenia instytucjonalnego.

W ramach procesu tworzenia Planów Zrównoważonej Mobilności Miejskiej, warto kierować się następującymi zasadami:

a) Organizacja projektu:

• Zdiagnozowanie barier uniemożliwiających/utrudniających osobom z niepełnosprawnościami udział w projekcie i zaplanowanie sposobów/metod ich niwelowania.
• Opracowanie materiałów informacyjnych, promocyjnych i rekrutacyjnych w dostępnym formacie (m.in. zgodność ze standardem WCAG 2.0, tekst łatwy do czytania).
• Zamieszczenie materiałów informacyjnych, promocyjnych i informacyjnych w miejscach umożliwiających osobom z różnymi niepełnosprawnościami dotarcie do informacji o projekcie.
• Poinformowanie o realizacji projektu organizacji i instytucji działających na rzecz osób niepełnosprawnych – potencjalnych uczestników projektu.
• Zgodność ze standardem WCAG 2.0 na poziomie co najmniej AA strony internetowej projektodawcy/projektu, na której można znaleźć informacje o projekcie.
• Realizacja spotkań rekrutacyjnych w miejscach dostępnych dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
• Zamieszczanie w formularzach zgłoszeniowych na spotkania rekrutacyjne pytania o specjalne potrzeby wynikające z niepełnosprawności.
• Zamieszczanie w ankietach/formularzach rekrutacyjnych pytania o specjalne potrzeby wynikające z niepełnosprawności.
• Zbieranie informacji od uczestników projektu na etapie rekrutacji, pozwalających na dostosowanie wsparcia do potrzeb uczestników z niepełnosprawnościami.
• Dostosowanie czasu trwania poszczególnych etapów projektu do potrzeb uczestników z niepełnosprawnościami (np. odpowiedni czas trwania szkoleń, często dłuższy niż w przypadku osób sprawnych, odpowiednia ilość wsparcia doradczego).
• Uwzględnienie w harmonogramie realizacji projektu możliwości wygospodarowania czasu na pozyskanie dodatkowych środków umożliwiających zastosowanie mechanizmu racjonalnych usprawnień (w przypadku projektów, które nie są dedykowane osobom z niepełnosprawnościami i w których na etapie planowania nie zakłada się ich udziału).

b) Przyjazna i dostępna infrastruktura komunikacyjna:

• Przystanki i węzły przesiadkowe powinny być dobrze oznakowane w warstwie wizualnej (czytelna i zrozumiała informacja). Rozkłady jazdy muszą być czytelne, napisane odpowiednio dużą czcionką i łatwo dostępne, umieszczone na odpowiedniej wysokości, posiadać wyraźne oznaczenia tras i pojazdów dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami. Przestrzenie oczekiwania dla podróżnych powinny być dobrze oświetlone i powinny zapewniać komfort oczekiwania (np. zadaszenia wiat przystankowych czy szeroki zakres usług obsługi pasażerów na dworcach).
• Przystanki i perony oraz pojazdy zatrzymujące się przy nich muszą być tak skonstruowane i kompatybilne ze sobą, aby umożliwiać swobodny dostęp do pojazdu osobie o ograniczonej sprawności ruchowej. Infrastruktura transportu publicznego musi być wyposażona – tam, gdzie to konieczne – w podjazdy, ruchome schody, windy, łatwo dostępne toalety publiczne.
• Należy zapewnić odpowiednio dostosowane narzędzia komunikacji i informacji, uwzględniające różnorodne potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Informacje muszą być udostępniane w różnej formie i w różnych miejscach. Należy stosować alternatywne formy publikacji, rozwiązania technologiczne uwzględniające różnorodne potrzeby osób z niepełnosprawnościami (wynikające z różnych rodzajów niepełnosprawności). Informacje muszą być udostępniane w różnej formie i w różnych miejscach, np. komunikaty głosowe i informacja w piśmie wypukłym lub alfabecie Braille’a dla osób z dysfunkcją wzroku, sygnały świetlne oraz montaż przestrzennych i stanowiskowych pętli induktofonicznych dla osób z dysfunkcją słuchu czy uniwersalne i czytelne piktogramy, z których będą mogły skorzystać np. osoby z niepełnosprawnością intelektualną czy osoby z zaburzeniami pamięci i orientacji.
• Należy projektować specjalne miejsca parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami, o określonych parametrach i w ilości uwzględniającej funkcję obsługiwanych obiektów. Więcej miejsc parkingowych niż wartości minimalne przewidziane ustawą należy lokalizować przy szpitalach, przychodniach czy innych punktach usługowych, zapewniających obsługę osób niepełnosprawnych lub seniorów. Parkometry, automaty biletowe i inne urządzenia do obsługi parkingu powinny znajdować się w pobliżu miejsca parkingowego dla osób z niepełnosprawnością, być dobrze oznakowane i łatwo dostępne. Takie miejsca postojowe powinny być lokalizowane w najbliższej odległości od głównych wejść do budynku (do 10 metrów). Nawierzchnia miejsca parkingowego i przylegającego do niego chodnika powinna być gładka, antypoślizgowa i bez wysokich krawężników, uniemożliwiających dostanie się osobie poruszającej się na wózku na ciąg pieszy.
• Przy projektowaniu infrastruktury drogowej należy brać pod uwagę dostępność dla osób z niepełnosprawnościami, w tym dostosować system sygnalizacji dźwiękowej i świetlnej na przejściach dla pieszych – zielone światła dla pieszych powinny być włączone przez taki czas, aby osoby z ograniczoną sprawnością ruchową mogły swobodnie przedostać się na drugą stronę. Sygnalizacja świetlna powinna być wyposażona w systemy dźwiękowe, umożliwiające osobom z niepełnosprawnością narządu wzroku bezpieczne przedostanie się na drugą stronę ulicy86, w miejscach, gdzie będzie to wykonalne. Wszystkie przejścia dla pieszych powinny być wyposażone w system informacji fakturowej, pozwalającej na bezpieczne przekraczanie ulicy osobom z dysfunkcją wzroku.
• Należy wyznaczać ciągi piesze w taki sposób, aby zapewniały bezpieczne i wygodne poruszanie się osobom z różnymi niepełnosprawnościami (trasy oznaczone fakturowo, by zapewnić bezpieczne poruszanie się osobom z dysfunkcjami wzroku, równe i szorstkie nawierzchnie dla osób poruszających się o kulach lub na wózkach inwalidzkich, brak kolizji w skrajni ruchu pieszego, dobre oświetlenie ciągów pieszych, miejsca odpoczynku wyposażone w ławki z podłokietnikami itp.).
• Elementy pionowe i poziome małej architektury oraz chodniki powinny być dobrze oznakowane kolorystycznie i fakturowo, a także ograniczane krawężnikami lub opaskami o odmiennej fakturze i kolorystyce.
• Usytuowane przy drogach Miejsca Obsługi Podróżnych (dalej: MOP) powinny być zaprojektowane zgodnie z koncepcją projektowania uniwersalnego, tak aby zapewnić wszystkim użytkownikom (osobom z niepełnosprawnościami, seniorom, opiekunom małych dzieci itd.) możliwość pełnego skorzystania ze wszystkich ich funkcji. W szczególności należy przewidzieć toalety dla osób z niepełnosprawnościami, a także dostępne dla wszystkich prysznice oraz pomieszczenia lub wydzielone miejsca dla kobiet karmiących piersią oraz tzw. przewijaki.

Ministerstwo Rozwoju wydało w 2015 roku Poradnik dla realizatorów projektów i instytucji systemu wdrażania funduszy europejskich 2014-2020 („Realizacja zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami”), w którym zawarto wskazówki dla organizacji w zakresie prowadzenia projektów w zgodności z tymi zasadami. Zachęcamy do lektury Poradnika.